Met de klassen B4 van de RHBS hielden zij een werkweek in 1952 bij Philips in Eindhoven.

Ze begonnen heel keurig met een kranslegging bij het standbeeld van de grondlegger van het bedrijf. Foto's Step Blok.

WERKWEKEN  Schoolreis(jes) Excursies
Op 17-02-1959 ontviel plotseling aan onze school een dynamische leraar, Drs. J. Melchior.Hij was al geruime tijd met pensioen, maar bleef zijn werkkracht geven aan de school die hij sinds 1925 had gediend. Zijn dood wekte ontroering en verbazing. Melchior was een onvermoeibare figuur. De leraren-gymnastiekclub onder Houtman heeft dit kunnen bevestigen. Deze kundige geograaf, eens aangezocht om een studiereis naar Ned.-Oost-Indië te maken, vergde veel van zichzelf en van zijn leerlingen, maar hij liet ze niet onbeloond. Een man van telkens nieuwe initiatieven, boordevol ideeën, de uitwerking hiervan wel aan anderen overlatend. Hij ontwikkelde en propageerde ze, zodra hij het onderwijsterrein betrad, maar vond niet altijd voldoende weerklank. Wie buiten het boekje ging werd door de behoudende of angstvallige leraar niet altijd op prijs gesteld om het even of het tentoonstellingbezoek, concert of excursie betrof. Het zijn vooral de vergade-ringen geweest, waarop Melchior, niet spoedig ontmoedigd, zich inzette voor wat hem bezielde: van de school een werkgemeenschap te maken. Naast lesgeven c.a. ook aandacht besteden aan persoonlijke belangen en omstandigheden. Hij stelde het mentorschap voor, proefwerkroosters, filmvoorstellingen, beroepenvoorlichting. Hij leidde ettelijke excursies, o.a. iedere Pinkstervacantie naar Zuid-Limburg. Hij zag het belang in van gezamenlijke lunches ter verbetering der collegiale verstandhouding. Hij stimuleerde de A.H.B.S.C. en betreurde het dat het schoolclubleven, eens zo rijk en veelzijdig, in de jaren vijftig zijn glans verloor en verschraalde tot de organisatie van dansavondjes, de jaarlijkse toneelvoorstelling buiten beschouwing latende. Maar ook deze is thans verdwenen. 

Hij propageerde de goede levensstijl en wilde die terugvinden in zaken waarin de school naar buiten trad.
Melchior maakte deel uit van vele commissies; zij konden voordeel trekken uit zijn stuw-kracht en aanstekelijke ijver. Zeer speciaal ging zijn aandacht uit naar de organisatie van werkweken.

Op schoolreis in 1951 naar Scheveningen. Met op de schommel en uitdelen van chocolade

 

Pas in 1947,dankzij de steun van de nieuwe directeur Leopold, was het mogelijk de lerarenvergadering haar fiat te doen geven aan voorbereidingen betreffende studieweken
buiten het schoolgebouw, zodanig dat de leerling contact kreeg met het maatschappelijk leven. In het commissiewerk ondervond hij steun van zijn vrienden J. Vollema en W. Herpers. Kort daarop werkten de dames M.A. Langenhorst, T. Wirtjes en J.M. van Hinsbergh, als ook A. Kwinkelenberg mee. Een hele serie werkweken en meerdaagse excursies, tot over de landsgrens, was het zichtbaar resultaat. Leek het er aanvankelijk op, dat de werkweek een vorm van traditioneel lesgeven was in een andere omgeving, al spoedig kreeg zij het karakter van een degelijke studieweek, gewijd aan een speciaal project van sociale en culturele aard. Ook de in 1950 opgerichte afdeling Middelbare School voor Meisjes - een helaas verdwij-nend schooltype - kreeg haar deel, o.a. in 1957 tijdens een studieweek in het hartje van de Amsterdamse Jordaan, waarin 5M kort voor het schriftelijke eindexamen zich in literatuur en historie verdiepte, musea bezocht, 's avonds naar het Concertgebouw en de Stadsschouw-burg trok en zowel van Bachs Mattheüs Passie als van Albert van Dalsums onvergetelijke Malfolio-creatie kon genieten.
Van 1951 af werden naast de hiervoor bedoelde weken een geheel ander type werkweken georganiseerd, speciaal gericht op het bedrijfsleven en bedoeld voor de vijfde klasse van de HBS-B. Toevallige omstandigheden die hiertoe de aanleiding gaven waren ten eerste een steeds groeiend tekort aan middelbaar geschoolde werkkrachten bij de grote industrieën en ten tweede het feit, dat een van onze collega's een jarenlange ervaring in het bedrijfsleven achter de rug had en daardoor over diverse relaties vooral in de chemische industrie beschikte.

       1957 of 1958 Bezoek 5 MMS aan P. de Gruyter te 's Hertogenbosch

 

De idee werd geboren om vooral de leerlingen van de B-5 klassen die wel de natuur- en scheikunde in het schoollaboratorium en uit demonstratieproeven hadden leren kennen, nu eens te confronteren met de problemen verbonden aan de industriële realisatie van de "schoolleerstof"in de praktijk van de grote bedrijven. Het kon geen kwaad deze leerlingen -
die slechts één stap van de maatschappij verwijderd waren wat "industry minded" te maken. De collega's Steller en van den Bergh zetten hun schouders onder dit werk. Zij zochten
contact met het bedrijfsleven om dit plan te realiseren en ontmoetten een onverwacht enthousiasme van de zijde van deze bedrijven. En zo werd in het najaar van 1957 de eerste
werkweek van deze aard gehouden in nauwe samenwerking met de Shell. De volgende jaren volgden Philips, de P.T.T., de Hoogovens en nogmaals de Shell. Voor de uitzonderlijke
medewerking die deze bedrijven hebben verleend en de moeite die zij zich hebben getroost, is grote dank verschuldigd.
Maar het waren niet alleen de vakken natuur- en scheikunde die tijdens deze werkweken aan bod kwamen. Ook biologie, aardrijkskunde en geologie, benevens de moderne talen kregen de volle aandacht. Maanden van tevoren werd met collega's van de genoemde vakken overlegd welke taken - hun vak betreffende - de deelnemers zouden moeten uitwerken.
De chemisch-technische kant van een bedrijf gaf vanzelf voldoende stof voor de taken natuur- en scheikunde. Vooral de Shellwerkweken gaven aanleiding tot het opstellen van taken op het gebied van biologie, aardrijkskunde en geologie.
Ten slotte waren daar de jaarverslagen, financiële overzichten en andere publicaties in het Frans, Duits of Engels gesteld, en gaande over sociaal-economische en financieel-economische aspecten van het bedrijf, waaruit voldoende teksten te halen waren voor het vertalen in het Nederlands. Zo werd getracht in elk werkweek een groot bedrijf van alle kanten te belichten en te bespreken - door te lichten - zodat de leerling enigszins een inzicht kreeg in het complex van problemen, verbonden aan de organisatie, het besturen en de productie-regeling van zo'n groot bedrijf.
Tijdens de werkweek waren de leerlingen ingedeeld in groepjes van drie, die als team samenwerkten en onderling van gedachten konden wisselen. In de ochtenduren werkten zij
de taken uit. Men besteedde de middagenaan voordrachten en demonstraties van de kant van het bedrijf of excursies ernaar toe, terwijl de vrije tijdsbesteding en de sport niet
werden vergeten. De avonden werden meestal besteed aan lezingen en filmvoorstellingen, behalve de laatste avond- de vrijdgavond. Deze was gereserveerd voor een feestavond, waarbij de leerlingen als gastvrouwen en -heren optraden en de heren van het bedrijf onze gasten waren. Er werd een soort cabaretprogramma uitgevoerd, waarbij de leerlingen vaak
kostelijke en verrassende staaltjes gaven van hun artistieke, creatieve en originele vermogens.
Zij hadden nog een andere opdracht te volvoeren. Elk groepje van drie maakte van elke lezing of voordracht een verslag. De leiders verzamelden en beoordeelden deze verslagen,
zochten de beste uit, bespraken ze nogmaals met de samenstellers en voegden ze daarna samen tot één algemeen veerslag, waardoor een beeld ontstond van de gehele werkweek.
Dit eindverslag werd vermenigvuldigd en toegezonden aan de Inspectie, het Hoofd V.H.M.O. (oude benaming) en aan het bedrijf dat aan de werkweek had meegewerkt. Ook elke leerling
ontving een exemplaar. Spoedig bleek dat deze werkweken in het hele land bekendheid hadden gekregen. Binnen korte tijd vonden zij navolging door tal van scholen uit het hele land, zij het dan ook in een minder intensieve vorm. Het gevolg was, dat de industrieën dermate werden werden overstroomd met aanvragen en het inwilligen hiervan zo'n belasting werd en zoveel manuren opeiste, dat zij genoodzaakt waren de activiteiten in deze vorm te staken. Desalniettemin kunnen wij ons niet onttrekken aan de indruk dat deze werkweken, waarvoor het initiatief is uitgegaan van de R.H.B.S. te Amersfoort, hetzij direct, hetzij indirect, mede de stoot hebben gegeven tot de oprichting van de Contactcommissie Bedrijfsleven-Onderwijs (C.B.O.), welke instantie, zij het in veel groter, landelijk verband en in gewijzigde vorm nu nog steeds het contact tussen het bedrijfsleven en de docenten en leerlingen der diverse scholen onderhoudt. (Iets ingekort)


Jhr. Dr. V.H. van den Bergh, Drs. U.J. Huber, A. Kwinkelenberg, Dr. J. Ph. Steller.

 

                                   1957 HBS-B klassen op werkweek en te gast bij de PTT in Rijswijk